سيستم هاي بازي در فوتبال

يكي از اطلاعات ضروري هرمربي و بازيكن فوتبال شناخت انواع سيستم هاي بازي در فوتبال است. بحث پيرامون سيستم هاي بازي در فوتبال بسيار گسترده و پرداختن به آن به زمان زيادي نياز دارد. در اين پست كوشيده ايم تا اطلاعات مختصر اما تقريباً جامعي از سيستم هاي بازي در فوتبال در اختيار خوانندگان عزيز قرار دهيم . اميدواريم اين مباحث مورد توجه علاقه مندان قرار گيرد.

با توجه به گستردگي مباحث مربوط به سيستم هاي بازي در فوتبال و انواع آن, اين بخش را به صورت مجزا و در قسمت هاي مختلفي ارائه خواهيم كرد كه در هر قسمت يكي از سيستم هاي رايج در گذشته و حال فوتبال روز دنيا را تو ضيح خواهيم داد و مزايا و معايب آن را بازگو خواهيم كرد.

اما در اين بخش كه نقش مقدمه اين بحث گسترده را دارد اجازه مي خواهيم تا به انواع شيوه هاي بازي بپردازيم:

هر مربي قبل از شروع يك مسابقه بايد با توجه به وضعيت تيم خودي و حريف , ميزباني يا مهمان بودن, شرايط آب و هوايي, مصدومين و محروميت بازيكنان, بازيكنان كليدي تيم خودي و حريف و ويژگيهاي آنها و . . . . شيوه ي بازي خودش را در آن مسابقه مشخص كند. در يك تقسيم بندي كلي مي توان انواع شيوه هاي بازي را به ۷ دسته تقسيم كرد كه عبارتند از :

۱- بازي مستقيم: در اين شيوه معمولاً توپهاي بلند به خط دفاع حريف ارسال مي شودو بازي مستقيم به سمت دروازه حريف در دستور كار تيم قرار دارد. مانند آلمان. در اين شيوه تكيه روي سرعت بازي است. بازيكناني در اين سبك قابليت بازي دارند كه:

صاحب شرايط بدني خيلي خوب از نظر آمادگي و مخصوصاً از نظر فيزيكي باشند آنها بايد قادر باشند در كورس‌ها ۱٭۱ و درگيري‌هاي هوائي موفق باشند. بايد سرزن‌هاي خوبي بوده و قابليت انتقال بالائي از نظر موقعيت‌هاي پستي داشته باشند. تيم‌هائي كه به اين سبك بازي روي آوردند مثل آلمان و… تيم‌هائي بودند كه در خط حمله صاحب بازيكنان بلندقامت، سريع، سرزن و خلاقي بودند. استفاده از اين شيوه براي تيم هايي كه از نظر تكنيكي و تاكتيكي از حريفشان ضعيف ترند توصيه مي شود. بهترين راه تخريب بازي تيم هايي كه قدرتشان از تيم شما برتر است نيز همين شيوه خواهد بود.

۲- بازي فشرده و سپس ضد حمله مثل انگليس, سنگال و يونان. بازي در اين روش مستلزم شرايط خاصي است:

الف. داشتن بازيكناني با خصوصيات فوق تخصصي در مهارت‌هاي دفاعي به‌طوري كه آنها بتوانند به بهترين شكل در قابل دفاع تيمي فشرده قرار بگيرند.
ب. سرعت انتقال بسيار بالا در پست‌هاي مختلف.
ج. سرعت فردي بسيار بالا در نزد مهاجمين و بازيكنان كناري.
تيمي مثل يونان در جام ملت‌هاي اروپا به بهترين شكل ممكن ارائه‌گر اين شيوه از بازي بود. آنها موفق شدند با سرعت بالاي خود در ضدحملات تيم‌هاي بزرگي را از پاي درآورند.

در يورو ۲۰۰۲ با تكيه بر اين روش تا قهرماني بازي‌ها پيش آمدند. با توجه به ديدگاه‌هاي جديدي كه بعد از يورو ۲۰۰۲ در نزد تيم‌هاي متوسط به‌وجود آمده در جام‌‌جهاني آينده، شاهد ظهور بيش از پيش نگرش‌هاي دفاعي خواهيم بود.

۳- بازي پرس: بر توان بدني و آمادگي جسماني زياد بازيكنان متكي است و در اين شيوه بازيكنان در هر نقطه كه توپ قرار دارد بلافاصله حريف را زير فشار قرار مي دهند.  كره و تركيه پرس را خوب انجام مي دهند. اين سبك مربوط به تيم‌هائي است كه از نظر تكنيكي در يك سطح متوسطي از فوتبال دنيا قرار دارند؛ بنابراين وقتي آنها به مقابله تيم‌هاي بزرگي مي‌آيند كه قدرت مقابله پاياپاي تكنيكي با آنها را ندارند، اقدام به انتخاب شيوه پرس در بازي خود مي‌كنند.

بازيكناني مي‌توانند در اين شيوه بازي كنند كه قابليت بالائي در تمامي درگيري‌هاي ۱٭۱ داشته باشند. آنها به هيچ وجه نبايد دريبل بخورند. بايد سطح آمادگي جسماني آنها بسيار بالا باشد؛ چون بازي پرس از نظر بدني بازي بسيار سنگيني است و بسيار مهم است كه اين بازيكنان از نظر رواني داراي يك خوي تهاجمي باشند به‌طوري كه سطح اعتماد به‌نفس آنها طوري باشد كه بعد از يورش به توپ، آن را از حريف بگيرند و براي اين كار به‌طور ذاتي صاحب يك انگيزه شخصي باشند. قابل ذكر است كه تيم‌هائي مانند تركيه و كره موفق شدند با توسل به شيوه پرس، خلاء موجود بين فوتبال اروپا و فوتبال خودشان را تا حدي مرتفع سازند و با توسل به اين شيوه موفق شدند برابر تيم‌هاي بزرگ قدعلم كنند و در واقع مي‌توان گفت كه اين تيم‌ها پيشرفت خود را مرهون نگرشي هستند كه آنها را به سمت اين شيوه تأثيرگذار هدايت كرد.

۴- بازي گام به گام كه بر خلاقيت هاي فردي بازيكنان متكي است . مثل آرژانتين و برزيل. توسل به اين شيوه بازي، علاوه بر دارا بودن شرايط مختلف فني نياز به خصوصيات فرهنگي فوتبال آن منطقه دارد. براي مثال هيچ گاه تيمي مثل بلژيك، دانمارك يا حتي در اغلب مواقع آلمان‌ها نمي‌توانند از اين روش استفاده كنند و مي‌توان گفت شايد در اروپا تنها تيمي كه قابليت بازي با اين روش را دارد پرتغالي‌ها باشند. در اين شكل بازي شما مخصوصاً به بازيكناني با مهارت بالاي تكنيكي در دريبل و گذشتن از حريف نياز داريد. تيم ملي ايران در حال حاضر با چنين سبكي بازي مي‌كند؛ اما بدون شرايط بازي گام به گام. اين شيوه بازي محدوديت‌ها و ظرفيت‌هاي مخصوصي دارد كه شرح تمامي آنها در اين بحث نمي‌گنجد. برزيل و آرژانتين، انگيزه‌هاي عيني، در اين روش از بازي هستند به‌خصوص آرژانتيني‌ها در حال حاضر با توجه به داشتن بازيكنان با سبك تكنيكي بالا و حضور آنها در تيم‌هاي مطرح اروپائي صاحب تجربه بالائي هستند كه شانس آنها را در جام‌جهاني تا حد يك تيم قهرمان بالا برده است.

۵- بازي همگرا : در اين شيوه وظايف پستي سنگيني به بازيكنان ارائه مي شود. مثل فرانسه , هلند , پرتغال و اسپانيا. يك بازي گروهي تمام عيار است. محدوده فعاليت بازيكنان كاملاً مشخص و بسيار سنگين است و براي انجام آن، نياز به درك بسيار بالا و همچنين قابليت جسماني و مهارتي بسيار بالا دارند؛ به‌طوري كه انجام كامل شرح وظايف پستي به قدري فوق‌تخصصي و مشكل است كه از عهده هر بازيكني برنمي‌آيد؛ بنابراين در اين تيم‌ها، كمترين تغيير در تركيب به‌وجود مي‌آيد و شايد شما براي چند سال در اين تيم‌ها شاهد تغييرات بسيار جزئي باشيد و در صورتي كه بازيكني از تركيب آنها آسيب ببيند يا بازنشسته شود، مربيان اين تيم‌ها زمان زيادي را بايد صرف بازيكن جايگزين نمايند كه بتواند مانند بازيكن قبلي، مهارت فوق‌تخصصي در آن پست مخصوص را داشته باشد. در اين شيوه تمامي ۱۱ پست داراي شرايط فوق‌تخصصي است و تنها ۲ پست مهاجم جانبي است كه شرح وظايف آنها به هم نزديك است.

البته شيوه هاي ديگري نيز در فوتبال روز دنيا مطرح مي باشد كه در اين مجال به همين ۵شيوه بسنده مي كنيم.

عوامل موثر بر انتخاب سيستم بازي در فوتبال:

. مهمترين عامل در انتخاب هر سيستم ، تجربه ي بازي با آن سيستم مي باشد . به همين دليل بسياري از مربيان، سيستم موردنظرشان را انتخاب كرده و براي چندين فصل با همان سيستم كار مي كنند . بهتر است بدانيد كه خلاق ترين مربيان ، شايد تنها با يك يا دو سيستم كار كنند و همواره بين آنها و ۲ – ۴ – ۴ در نوسان اند . ( مثلا در بازي ليگ از يك سيستم و در بازي حذفي از سيستم ديگري استفاده مي كنند . يا در زمين حريف از يك سيستم و در زمين خودي از سيستمي ديگر . و به همين ترتيب در زمين گلي از يك سيستم و در زمين هموار از سيستمي ديگر. بنابراين هميشه در تجربه ي بالايي از بازي با اين دو سيستم قرار دارند و قبل از هر بازي ، چند گزينه با احتساب ۲ – ۴ – ۴ براي انتخاب سيستم دلخواهشان در اختيار خواهند داشت. )
وابستگي به تجربه شايد در اثر تكرار زياد استفاده از يك سيستم ، كاهش يابد . بد نيست بدانيد كه داشتن يك كاپيتان پرتجربه در تيم ، اين شانس را به شما مي دهد تا سيستمها را سريعتر و بدون آشفتگي تيمي تغيير دهيد .

۲. تفكر مربي ، عامل ديگري است كه بايد به آن توجه داشت . از يك مربي با تفكر تهاجمي يا دفاعي مي توان :
الف ) براي متوازن كردن تاكتيك تيم استفاده كرد . ( مثلا داشتن مربي با تفكر دفاعي و استفاده از تاكتيكهاي تهاجمي و برعكس )
ب ) براي تقويت هرچه بيشتر تاكتيك تيم و تحميل آن بر حريف ، استفاده كرد . ( براي مثال ، داشتن مربي با تفكر تهاجمي و استفاده از سيستمهاي تهاجمي و برعكس )

۳. عامل مؤثر ديگر ، بازيكنان هستند . تركيب تيم ملي فوتبال ايران در جام ملتهاي ۲۰۰۷ را به خاطر داريد كه بر اساس بازيكنان چيده شده بود . مربيان تيم ملي سعي كردند از تمام بازيكنان بزرگ در كنار هم استفاده كنند و آنها را در سيستمي بگنجانند كه همه جايي در تركيب ثابت تيم داشته باشند . تيمهاي بزرگي در جهان از اين روش استفاده كرده و موفق نيز شده اند .
در شرايط منطقه بستك با توجه به اينكه فوتبال در سطح آماتور دنبال مي شود مربيان بايد قبل از هر چيزي به اين نظر داشته باشند كه بازيكنانشان چه ويژگي هايي دارند. بيشتر تهاجمي يا ويژگيهاي تهاجمي دارند يا دفاعي اند؟ بلندقداند يا كوتاه قد؟ تا چه اندازه بازيكن سرعتي در اختيار دارند؟ توان سرزني بازيكنانشان تا چه اندازه است؟ آيا دروازه بان شان قدرت خروج خوبي دارد يا خير؟ مثلاً اگر دروازه بان تيمي خوب بتواند از دروازه خارج شود آنوقت احتمالاً استفاده از دفاع خطي براي اين تيم بهتر است و . . . .

۴. روش بازي بر اساس اهداف و روحيه ي تيم عامل بعدي است . وقتي بدنبال برد هستيد بايد از سيستمهاي تهاجمي استفاده كنيد براين اساس بيشتر زمان بازي را با اميد به پيروزي و در نيمه ي زمين حريف بازي خواهيد كرد كه اين خود دليل خوبي براي تلاش بيشتر در حمله است .
نقطه ي مقابل روش در نگرش به بازي نيز صدق ميكند .

۵. سيستمها و تاكتيكهاي حريفان نيز در انتخاب يك سيستم مناسب بسيار مؤثر است . اينكه جلوي هر تيمي از چه تركيبي استفاده كنيد و با چه استراتژي به مربيان كمك بسياري ميكند .

۶. نوع تمرين ، عاملي مهم براي بسياري از تيمها و مربيان است . حتما مي دانيد دليل استفاده از سيستمهاي ۲ – ۳ – ۵ و ۱ – ۴ – ۵ براي تمرين دفاع در چيست ؟ به كمك اين سيستمها مي توانيد ۱۰ مدافع را يكجا تمرين دهيد و از تمام ظرفيت تمرين دفاع استفاده كنيد .
بسياري از مربيان بر حسب تمريني كه مي دهند ، سيستم (هاي) مورد علاقه ي خويش را انتخاب مي كنند .

۷. ارزيابي و آناليز بازيكنان تيم حريف در بازيهاي قبل . . . خب طبيعتا مهم است كه بدانيد حريفتان از چه سيستمي استفاده مي كند ؛ اما آنچه از اهميت بيشتري برخوردار است ، اين است كه بدانيد تيم حريف در بازيهاي قبل ، در هر بازي چه امتيازي كسب كرده است ؛ جايي كه به وضوح مي توانيد نقاط ضعف و قوت يك تيم را تشخيص دهيد . ( مثلا با اين روش مي توانيد بفهميد كه تيم حريف در دفاع راست قويتر است يا چپ ؛ از وسط بهتر حمله مي كند يا از راست )

۸. بازي خانگي يا بازي در خانه ي حريف نيز در انتخاب يك سيستم مناسب ، مؤثر است . وقتي در زمين حريف بازي داريد ، خب طبيعتا بايد خط دفاع تان را تقويت كرده باشيد و در بازي خانگي برعكس .

منبع: http://gazaljanah.com

__________________